Los met de lisdodde!

HVHL, NHL Stenden, Firda, Aeres, Campus Fryslan • Pauline Drost

In dit project werken studenten van het vo, mbo, hbo en wo vanuit hun reguliere curriculum samen met Friese bouwers, beleidsmakers en boeren aan de vraag hoe natte teelt-gewassen als lisdodde een oplossing kunnen zijn voor CO2-uitstoot in veenweidegebieden. Naast het vinden van praktische oplossingen voor uitdagingen in de lisdodde-waardeketen, wordt in hetzelfde proces gezocht naar een goede manier hoe structureel de verbeeldingskracht en de denk-en doe-power van jongeren kan worden betrokken bij de duurzaamheidsvraagstukken van Friese ondernemers.

Leren voor klimaatactie doe je niet uit een boekje. Daarvoor heb je een concreet voorbeeld nodig uit de regio. De lisdodde is zo’n een voorbeeld, bovendien eentje waar bedrijven, overheden en organisaties al volop mee bezig zijn omdat het grondwaterpeil in de veenweidegebieden omhoog moet. Immers, oxidatie en inklinking door het kunstmatig verlaagde waterpeil zorgt nu voor een flinke CO2 emissie. Maar als boeren hier hun vee niet meer kunnen weiden, wat dan? De lisdodde lijkt een veelbelovend nieuw gewas dat goed tegen natte voetjes kan, en waar bouwers, die ook vanwege hun CO2 uitstoot op zoek zijn naar lokale, biobased materialen profijt van kunnen hebben.

Alhoewel de pilots van de afgelopen jaren veelbelovend zijn, treuzelen boeren, waterschappen, bouwers en gemeenten – komt er genoeg aanbod, komt er genoeg vraag om het roer om te gooien? Petra Boorsma van het Biosintrum in Oosterwolde en Heleentje Swart van SPARK the Movement sloegen daarom de handen ineen en bedachten een plan. Wat nu als we de denk- en doekracht van verschillende groepen jongeren in Friesland mobiliseren en hun vragen om met de verschillende stakeholders mee te leren? Door een regionaal relevant circulair vraagstuk centraal te stellen kunnen we de kennis en de skills van alle betrokkenen een boost geven, zo was de aanname, en de lineaire patstelling van vraag en aanbod doorbreken: iedereen doet dan gezamenlijk een stap vooruit.

Studenten van de MEEM (TU Twente, Leeuwarden) en van de masteropleiding Sustainable Entrepreneurship (RUG| Campus Fryslan) hebben zich gebogen over de vraag in hoeverre lisdodde in veenweidegebieden een oplossing is voor CO2 uitstoot, en ook hoe lisdodde dan in ecologisch, sociaal en financieel opzicht een duurzaam perspectief biedt. Verschillende boeren en bouwers zoals Dijlkstra Draaisma en Friso Bouwgroep deden mee. Ook leerlingen van verschillende technasia in Groningen, Drenthe en Friesland dachten gedurende een zes weken durende hackaton mee over de vraag hoe je de hele plant en zijn ecosysteemdiensten zou kunnen verwaarden – van wortel tot pluis tot vezel. Provincie Friesland en Gemeente Leeuwarden stelden een stevige prijzenpot beschikbaar om de beste ideeën ook daadwerkelijk door te ontwikkelen. Het prijswinnende team van het Linde College heeft daarop ook de bedenkers van de andere lisdodde-voorstellen uitgenodigd, zodat we binnenkort lisdodde-luiers, lisdodde-koekjes en lisdodde-schoonmaakmiddelen kunnen verwachten.

Van Hall Larenstein studenten van de minor Supply Chain Management hebben het stokje van bovengenoemde groepen overgenomen en brengen op dit moment samen met ondernemers de haalbaarheid en opschaalbaarheid van deze ‘wilde’ ideëen in kaart. Bovendien zijn studenten Creatief Vakman van het Friesland College de lisdodde-vezelplaten van Studio Veenhoven aan het verwerken tot producten voor verschillende overheden.

In de Week van de Circulaire Economie (6-11 februari) brachten SPARK en het Biosintrum alle opgedane kennis en circulaire skills bij elkaar. Zo kan 2023 het jaar worden waarin we collectief zijn opgetrokken om de CO2 uitstoot in de veenweide gebieden te stoppen, en er positieve impact wordt gemaakt door en voor boer, bouwer en natuur.

Wat je allemaal kunt met Lisdodde? Dat zie je op deze poster!

terug naar het overzicht